Τα φάρμακα στην ΕΕ
Τα φάρμακα στην ΕΕ λαμβάνουν έγκριση μέσω μίας από τις δύο διαδικασίες, όπως περιγράφεται παρακάτω. Μόνο φάρμακα που έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας μπορούν να διατεθούν σε αγορά του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).
1. Έγκριση άδειας με κεντρική διαδικασία
Αυτή η διαδικασία οδηγεί στην έγκριση μίας άδειας κυκλοφορίας που ισχύει σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία.
Η κεντρική διαδικασία είναι υποχρεωτική για νέες αιτήσεις για έγκριση άδειας κυκλοφορίας για:
- φάρμακα για ανθρώπινη χρήση για τη θεραπεία του ιού HIV/AIDS, του καρκίνου, του διαβήτη, νευροεκφυλιστικών νόσων, αυτοάνοσων και άλλων διαταραχών του ανοσοποιητικού συστήματος και ιικών νόσων·
- φάρμακα που προέρχονται από βιοτεχνολογικές διαδικασίες, όπως η γενετική μηχανική·
- φάρμακα προηγμένων θεραπειών, όπως η γονιδιακή θεραπεία, η σωματοκυτταρική θεραπεία ή τα φάρμακα μηχανικής ιστών·
- επισήμως χαρακτηρισμένα «ορφανά φάρμακα» (φάρμακα που χρησιμοποιούνται για σπάνιες ανθρώπινες νόσους).
Για φάρμακα που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες, οι εταιρείες έχουν την επιλογή να υποβάλουν στον Οργανισμό μια αίτηση για έγκριση αδείας κυκλοφορίας με κεντρική διαδικασία, εάν το σχετικό φάρμακο αποτελεί μια σημαντική θεραπευτική, επιστημονική ή τεχνική καινοτομία ή εάν η έγκρισή του με κεντρική διαδικασία θα ήταν προς όφελος της δημόσιας υγείας.
Οι αιτήσεις μέσω της κεντρικής διαδικασίας υποβάλλονται απευθείας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Η αξιολόγηση από τις επιστημονικές επιτροπές του Οργανισμού διαρκεί έως και 210 ημέρες και κατά το τέλος της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου η σχετική επιτροπή εκδίδει γνώμη σχετικά με το αν το φάρμακο θα έπρεπε να κυκλοφορήσει στην αγορά ή όχι.
Η γνώμη αυτή μεταβιβάζεται στη συνέχεια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία διαθέτει την τελική εξουσία για τη χορήγηση αδειών κυκλοφορίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αφού χορηγηθεί η άδεια κυκλοφορίας, ο κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας μπορεί να προβεί στη διάθεση του φαρμάκου στον ΕΟΧ.
Αναζήτηση για φάρμακα που έχουν λάβει έγκριση άδειας κυκλοφορίας μέσω της κεντρικής διαδικασίας.
2. Έγκριση άδειας με εθνικές διαδικασίες
Κάθε κράτος μέλος της ΕΕ έχει τις δικές του διαδικασίες για την έγκριση φαρμάκων εντός της επικράτειάς του οι οποίες δεν εμπίπτουν στο αντικείμενο της κεντρικής διαδικασίας. Πληροφορίες σχετικά με τις εν λόγω εθνικές διαδικασίες υπάρχουν συνήθως στον δικτυακό τόπο της εθνικής αρχής φαρμάκων της σχετικής χώρας.
Υπάρχουν επίσης δύο πιθανές οδοί για εταιρείες που επιθυμούν να λάβουν έγκριση για τα συγκεκριμένα φάρμακα σε πολλές χώρες ταυτόχρονα:
- η αποκεντρωμένη διαδικασία, στην οποία οι εταιρείες μπορούν να υποβάλουν αίτηση για ταυτόχρονη έγκριση σε περισσότερες από μία χώρες της ΕΕ για ένα φάρμακο που δεν έχει λάβει ακόμη έγκριση σε καμία χώρα της ΕΕ και δεν εμπίπτει στο υποχρεωτικό αντικείμενο της κεντρικής διαδικασίας·
- η διαδικασία της αμοιβαίας αναγνώρισης, στην οποία οι εταιρείες που λάβει εθνική έγκριση για ένα φάρμακο σε ένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν να υποβάλουν αίτηση για αναγνώριση αυτής της έγκρισης σε άλλες χώρες της ΕΕ. Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται μέσω της Συντονιστικής Ομάδας για τη διαδικασία αμοιβαίας αναγνώρισης και την αποκεντρωμένη διαδικασία - φάρμακα για ανθρώπινη χρήση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διαφορές που προκύπτουν από τις συγκεκριμένες διαδικασίες μπορούν να παραπεμφθούν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων για διαιτησία στο πλαίσιο μιας διαδικασίας παραπομπής.
